USNews Logo

Ток барг ўровчиси - капалаклар туркумининг барг ўровчилар оиласига мансуб, асосан токзорлар ва резавор мевалар зараркунандаси ҳисобланиб, узумга катта зарар етказади. Капалакнинг катталиги қанотини ёзганда 14-18 мм, олдинги қанотлари  сарғиш, кейинги қанотлари кулранг-қўнғир тусда. Ёш қуртлари кулранг, катта ёшдагилари эса қизғиш, боши ва елка қалқонлари қора-қўнғир тусда, узунлиги 14 мм.гача бўлади.

Капалаклар апрел-май ойларида асосан қуёш ботгандан кейин учади. Урғочилари ток гул ғунчаларига биттадан етмиштагача тухум қўяди ва уларнинг эмбрионал ривожланиши 8-10 кун давом этади. Ёш личинкалар гул ғунчалари ичига кириб иплари ёрдамида тўр ҳосил қиладики, оқибатда зарарланган гул ғунчалари тушиб кетади. Битта қурт 30тагача гул ғунчаларини нобуд қилади.

Об-ҳаво шаротига қараб қуртлар 3-5 ҳафта ривожланиб, тўридан ҳосил қилган уяларда ғумбакка айланади ва бу давр бир ярим - икки ҳафта давом этади. Иккинчи авлод  капалакларининг урғочилари нўхатдай катталикдаги узум ғўраларига ўз тухумларини қўяди ва 5-10 кундан кейин улардан ҳосил бўлган қуртларнинг ҳар бири уч ҳафта давомида 17тагача узум доналарини еб нобуд қилади.

Зарарланган узум доналари қурийди, намгарчиликдан эса чирийди. Қуртлар тўйиб вояга етгач, узум зангларини пўстлоқлари орасига кириб, шу ерда пилла ичида гумбакка айланади ва қишлайди. Ҳавонинг намлиги 70-90 фоиз, ҳарорат 18-25 даража бўлганда улар жуда яхши ривожланади.

Зараркунанда тарқалишининг олдини олиш қарши кураш чораларини белгилаш ва мониторинг қилиш мақсадида ҳозирги вақтда агроном иснпекторлар томонидан ток майдонларига феромон тутқичлар қўйиб, зараркунандага қарши курашиш бўйича боғ эгаларига керакли тавсиялар асосида биологик ёки кимёвий қарши кураш чора-тадбирларини амалга оширишлари тўғрисида тавсиялар берилмоқда.

Ток зараркунандларига қарши курашишда кимёвий фосфорорганик препаратлардан фозалон ва фосфамидни 0,2 фоизли эритмасидан ишлатилса, яхши самара беради. Дори сепиш биринчи авлод капалаклари пайдо бўлгандан 10-12 кундан кейин иккинчи авлод қуртларига қарши эса биринчи ишловдан кейин 12-15 кун ўтгач ўтказилади. Бундан ташқари касалликка чидамли навлар экилади, ток туплари ишком ва сўрига кўтарилади, токларга инсектицидлар билан ишлов берилади, эски пўстлоклар олиб ташланади.

Элёр Усмонов,

Вилоят ўсимликлар карантини худудий инспекцияси Наманган шаҳар агроном инспектори.

© Namangan24.uz